بورس تهران، از سال ۱۳۴۶ با ورود سهام بانک صنعت و معدن و نفت و پارس آغاز بکار نمود و تا به امروز بیش از ۳۰۰ شرکت شاخص ایرانی در این بازار پذیرفته شده و مشغول به فعالیت هستند.
در چند سال گذشته و با توجه به اتفاقات سیاسی و اقتصادی پیش آمده در ایران و منطقه خاور میانه، بورس تهران و اهمیت سپرده‌گذاری و معامله‌گری در آن بیش از پیش بین اقشار میانی جامعه رواج پیدا کرده و به عنوان یکی از ارکان حفظ و گسترش سرمایه و همچنین ایجاد درآمد برای آن گروه پذیرفته شده است.
بدیهی است که هر بازار سرمایه‌ای برای خودش نیاز به یک سری اصول و قواعد خاص دارد که بورس تهران نیز از این قاعده مستثنی نمی‌باشد.
در مطلب امروز تاپ تریدرز و با همکاری کانال تلگرامی هنر معامله‌گری، با ۲۵ اصل برای معامله‌گران بورس تهران آشنا می‌شویم به امید آنکه مورد عنایت قرار گرفته و سودهای خوب و مستمری را برای این عزیزان آرزومندیم.
۱ــ شناخت کلی
یک معامله گر، نخست باید بورس تهران و جو کلی بازار سرمایه را بشناسد.
۲ــ شناخت سهم‌ها یا گروه‌های مستعد رشد
به عنوان یک معامله گر باید تشخیص دهیم بازار کدام سهم ها یا گروه سهم ها را می تواند رشد دهد.
۳ــ مشورت مدام با فعالین حرفه ای بازار
باید به طور مرتب با فعالین حرفه ای بازار مشورت کنیم تا از نظرات و دیدگاههای آنها آگاه شویم.
۴ــ مطالعه تحلیل‌های بنیادی و تکنیکی
باید بطور مرتب و مداوم از دیدگاههای کارشناسی روز ِ تحلیل گران بنیادی و تکنیکی بازار آگاهی پیدا کنیم.
۵ــ مطالعه دیدگاههای فعالین تجربی بازار
باید در حد معمول از نظرات فعالین تجربی بازار در خصوص بازار و آینده آن آگاهی پیدا کنیم، چه بسا ممکن است اینان چیزهایی را ببینند که کمتر به چشم کارشناسان حرفه ای بازار می آید. این افراد را می توان در تالارهای کارگزاریها دید و یا نظراتشان را در تالارها و انجمن های بورسی و اتاقهای گفتگو و وبلاگ های بورسی مطالعه کرد.
۶ــ شناخت نظرات غالب بازار
باید بفهمیم غالب بازار بیشتر روی کدام سهم ها یا گروه ها توافق دارند.
۷ــ داشتن نقدینگی
وقتی که تشخیص دادیم کدام نمادها رشد خواهند کرد باید نقدینگی لازم برای خرید سهام را در اختیار داشته باشیم.
در ادامه می خواهیم بدانیم آیا می شود همیشه نقدینگی داشته باشیم ؟ بله شدنی است. اگر سهم هایی بخریم و در پرتفوی خود داشته باشیم که از قدرت نقد شوندگی بسیار بالایی برخوردار باشند چون همیشه می توانیم آنها را بفروشیم و از نقدینگی بدست آمده، پرپتانسیل ترین سهم ها را که فرصت خرید می‌دهند، بخریم؛ این هم خود نوعی حفظ نقدینگی است.
یعنی همیشه نیاز نیست پول نقد کنار بگذاریم و این مهمترین دلیلی است که کارشناسان همیشه توصیه به خرید سهام بنیادی و پر پتانسیل می کنند چون این سهم‌ها همچون پول نقد عمل می‌کنند. البته این راهکار یعنی کل پول نقد را تبدیل به سهام پر پتانسیل کردن، بهتر است فقط و فقط توسط افراد حرفه‌ای انجام شود و افراد مبتدی بهتر است همیشه در حساب خود به غیر از سهام پرتفوی، ۳۰ ــ ۲۰ درصد از سرمایه را نقد باشند.
۸ــ حرکت مطابق روند
باید بسته به شرایط بازار حرکت کنیم و از فرصت‌هایی که بازار در اختیار ما قرار میدهد استفاده کنیم نه اینکه بازار در مسیری حرکت کند و ما در مسیری دیگر باشیم. مثلا” فرض می‌کنیم سهامدار عمده‌ای مرتباً، سهمی را به کف می‌آورد و خریداری می‌کند، باید سعی کنیم درصدی از این نوع سهم‌ها را در قیمت‌های کف، خریداری نمائیم.
یا زمانی که بازار مستعد رشد سهام مرتبط با بازارهای جهانی است باید معامله‌گر نیز با این روندها همگام و منطبق شود و همیشه همراستا با روندهای بازار حرکت کند.
۹ــ پدیده صف
غالبا آنهایی که در صف می‌ایستند در واقع کسانی هستند که در محدوده‌های کف، موفق به خرید و در محدوده‌های اوج، موفق به فروش نمی شوند. «پدیده صف» را می‌توان اینگونه شرح داد : فرض کنیم شخصی در محدوده کف ۱۸۰ تومان، صدرا خریده است و بعد از چند روز، صدرا در ۲۳۰ تومان، دارای صف خرید ۲۰ میلیونی است.
آیا آن کسی که در ۱۸۰ تومان صدرا خریده است، باز هم در قیمت ۲۳۰ تومان، در صف خرید صدرا حضور دارد ؟ غالبا بعید است؛ چون این شخص یا تا کنون سهم صدرا را کامل یا بخشی از آن را فروخته و منتظر فروش بقیه‌ی آن است و آنهایی که دائم در صف خرید یا فروش هستند اصولا کسانی هستند که قادر نیستند در محدوده‌های کف و سقف، سهمی را خریداری نموده یا بفروش برسانند. معمولا افراد حرفه‌ای کمتر در صف‌ها حضور دارند
۱۰ــ قدرت تجسم و پیش‌بینی حداقل یک هفته‌ای
این بسیار مهم خواهد بود که بتوانیم چرخش قیمتی کل گروه‌ها و سهم‌ها را برای حداقل یک هفته‌ی آینده یا ۵ روز معاملاتی آتی در ذهن خود مجسم و پیش‌بینی کنیم و به قلم آوریم. وقتی می‌خواهیم به امر تجسم بپردازیم نباید علایق شخصی خود را دخیل کنیم. باید سعی کنیم در بازار کاملا بی طرف باشیم تا بتوانیم سمت و سوها را بهتر تشخیص دهیم.
بعنوان مثال ممکن است نمادی صف خرید سنگینی داشته باشد و ما آن سهم را در پرتفوی خود نداشته باشیم، در اینجا نباید نسبت به کسانیکه آن سهم را دارند حسادت بورزیم؛ این حالات و رفتار، ممکن است ما را از واقعیات بازار منحرف کند.
باید به امر تجسم و پیش بینی آینده پرداخت حتی اگر درست از آب در نیایند، این که پیش بینی ما به واقعیت بپیوندد یا غلط از آب در آید اصلا مهم نیست مهم این است که ما یاد می‌گیریم با نگاه به آینده معامله کنیم و هر چه بیشتر در این خصوص تلاش نمائیم حرفه‌ای‌تر می‌شویم و ضریب خطایمان بسیار کاهش خواهد یافت.
۱۱ــ خرید پلکانی
اصولا خرید پلکانی سهام یعنی خرید در روند منفی و اینگونه خریدن، زمانی است که ما دقیقا نمی‌دانیم کف قیمتی سهم در چه قیمتی قرار دارد.
خرید پلکانی این حسن را دارد که اگر سهمی پس از خرید ما افت قیمتی داشت باز فرصت برای خریدن آن سهم را خواهیم داشت چون نقدینگی لازم را برای این کار کنار گذاشته‌ا‌یم. ولی این اشکال را هم دارد که ممکن است پس از خرید اندکی سهم در پله‌های اول، آن سهم شروع به رشد نماید و ما مقدار کمی از سهم را خریده باشیم و سود کمتری نصیب ما می‌گردد.
حال از شما سوال می کنیم آیا این حسن بر این اشکال نمی‌ارزد؟ به نظر من می‌ارزد و به همین خاطر به معامله‌گران توصیه می‌کنیم از خرید پلکانی استفاده نمایند. تعداد پله‌های خرید محدودیتی ندارد و می‌توانید در ۳ تا ۴ تا ۷ تا ۱۰ پله و حتی بالاتر در طی یک روز یا چند روز خرید نمائید.
بسته به نقدینگی هر سهامدار، کسانی که نقدینگی بیشتری دارند می‌توانند در هر پله تعداد بیشتری سهم بخرند و آنها که نقدینگی کمتری دارند می‌توانند در هر پله تعداد کمتری سهم خریداری نمایند. فقط نکته اینجاست که در روند منفی اگر کسی بتواند در پله‌های آخر تعداد بیشتری نسبت به پله‌های اول خریداری نماید، با ارزش‌تر خواهد بود.
۱۲ــ محاسبات دقیق حق کارگزاری
اگر کسی بخواهد معاملات کوتاه مدت انجام دهد باید حتما محاسبه‌گر دقیقی باشد و بداند مبلغی که کارگزاران بابت خرید و فروش کسر می کنند قابل توجه است ! در کل همه معامله‌گران بایستی این مبالغ را در محاسباتشان لحاظ کنند چون مقدار آن بالا و قابل توجه است و امیدواریم هر چه زودتر سازمان بورس برای کاهش آن اقداماتی عملی انجام دهد.
۱۳ــ فروش پلکانی
وقتی سهمی را در کف‌های قیمتی می‌خریم اما در اوج نمی توانیم بفروشیم و خیلی زود همه‌ی آن سهم را می‌فروشیم و سپس شاهد رشد آن سهم هستیم که از دست داده‌ایم و حسرت می‌خوریم، این نشان میدهد که دایره دید ما به هر دلیل محدود است و چشمان معامله‌گری خود را باز نمی‌کنیم (یعنی اصل ۱۰ معامله گری را مراعات نکرده ایم) و آینده را نمی‌بینیم و روزهای آتی را تجسم نمی‌کنیم.
البته این اشکال همه‌گیر است و چون تشخیص دقیق اوج قیمتی سهم‌ها تقریبا ناممکن است برای رفع این مشکل باید طرق دیگری را بیابیم که آن توسل به «فروش پلکانی» است. فروش پلکانی به فروش سهم در چندین مرحله گفته می‌شود. تعداد مراحل فروش، بستگی به سلیقه معامله‌گر دارد و محدودیتی ندارد و میتواند ۳ تا ۴ مرحله، حتی ۱۰ مرحله یا بیشتر باشد.
-چه زمانی به فروش پلکانی متوسل شویم ؟
پاسخ : وقتی از اوج قیمت سهمی اطمینان نداریم می‌توانیم به فروش پلکانی متوسل شویم. بسته به میزان تشکیکی که از اوج قیمتی سهم نزد معامله گر ایجاد می شود می تواند بخشی از سهام خود را در روزهای مثبت و محدوده اوج بفروش برساند و مابقی سهام خود را برای فروش در دقایق آینده یا ساعات آینده یا روزهای آینده بصورت پلکانی، نگه دارد و این را میتواند در فرصتهای بعد تکرار کند تا همه سهام خود را به فروش برساند.
فروش پلکانی این حسن را دارد تا اگر سهمی پس از چند پله فروش، افت قیمتی مناسبی داشت در صورت تمایل حتی می توان نسبت به خرید مجدد آن اقدام نمود.
۱۴ــ حباب شکنی آری، نوسانگیری نه
سهم‌ها در هر زمان یک محدوده قیمتی تعادلی برای خود دارند، ما به همه سهامداران توصیه می‌کنیم سهامداری کنند و سهام پرپتانسیل و بنیادی و دارای چشم انداز مثبت را در قیمت‌های تعادلی یا کمتر از قیمت تعادلی و بصورت پلکانی خریداری نمایند. چنین سهم‌هایی هر اندازه بیشتر افت قیمت داشتند ارزش بیشتری برای خریداری پیدا می‌کنند.
چنین سهم‌هایی وقتی شروع به رشد می‌نمایند محدوده اوجی خواهند داشت و بیشتر از آن را حباب قیمتی می‌نامند. یک سهامدار با استراتژی، وقتی سهام پرتفویش به محدوده حباب می‌رسد برای سلامت بازار و برای شکستن آن حباب، شروع به عرضه و فروش آن سهم می‌نماید.
خرید در کف‌های قیمتی و فروش در محدوده‌های اوج و مرز حبابی، میتواند علاوه بر سودآوری برای سهامدار، باعث سلامت بازار نیز گردد و ما تصمیم گرفتیم نام این کار را «حباب شکنی» بگذاریم و همانطور که قبلا نیز گفتیم پیشنهاد می‌کنیم واژه «حباب‌شکنی» بجای واژه «نوسانگیری» در ادبیات بورس ایران وارد شود.
واژه نوسانگیری تداعی‌کننده معانی بی‌مسما چون «سفته بازی» است که هرگز انرژی مثبت به سهامدار القاء نمی‌کند اما از واژه «حباب شکنی» انرژی مثبت ساطع می‌شود چرا که این کار حرکتی است که به سلامت بازار منجر خواهد شد. به همین خاطر بهتر است که بجای واژه «نوسانگیری»، از واژه «حباب شکنی» استفاده کنید.
۱۵ــ قدرت مانیتورینگ
آنلاین بودن در کل ساعات معاملاتی و داشتن قدرت مانیتورینگ بالاتر، به طوریکه بتوانید مدام کل نمادها را در دایره نگاه تیزبین خود داشته باشید، میتواند فرصتهای متنوعی برای خرید در قیمت‌های پائین تر و یا فروش در قیمت‌های حداکثری به شما بدهد و در موفقیت شما تاثیر بسزایی خواهد داشت.
«آنلاین تردینگ» توانسته است قدرت مانیتورینگ معامله‌گران را بسیار افزایش دهد. باز توصیه می‌کنیم همه کاربران با آنلاین تردینگ و بدون واسطه کارگزار، معامله کنند.
۱۶ــ آرامش معامله‌گر
یک معامله‌گر حرفه‌ای به همان اندازه که آرامش دارد میتواند معاملات موفق‌تری داشته باشد. موفقیت در معامله‌گری با آرامش رابطه‌ای مستقیم دارد. هیجانات باعث کاهش ضریب موفقیت یک معامله‌گر می‌شود.
۱۷ ــ هماهنگی با شرایط
معامله‌گری در هر شرایطی بستگی به شرایط روز دارد. با توجه به بعضی روزهای بشدت منفی در بورس تهران، به نظر می‌رسد چنین افت و خیزهایی در بورس یک جامعه عاطفی و احساسی، اجتناب ناپذیر است.
به همین خاطر باید نقدینگی خود را تقسیم کرد و بخشی از نقدینگی خود را برای چنین روزهایی کنار گذاشت تا بتوان برترین سهم‌ها را در چنین روزهایی در کف‌های قیمتی خریداری کرد.
۱۸ــ تعیین استراتژی در بورس
شاید بتوان گفت مهمترین مسئله برای یک معامله‌گر، تعیین استراتژی در بورس است. هیچ کاری بدون استراتژی قوی، ممکن نخواهد بود.
شاید شما قوی‌ترین استراتژی‌ها را در بورس داشته باشید و شاید هم از استراتژی ضعیفی برخوردار باشید و شاید هم اصلا تاکنون به این موضوع فکر نکرده‌اید. در هر صورت ما استراتژی معاملاتی مناسبی را به شما معرفی می‌کنیم که اگر مورد پسند شما قرار گرفت می‌توانید آنرا در بورس اجرایی نمائید. البته امیدواریم استراتژی شخصی شما در بورس تاکنون از برترین‌ها بوده باشد.
اما آن استراتژی که ما به شما پیشنهاد می کنیم اینست : با هر مبلغ سرمایه (۱ یا ۵ یا ۲۰ یا ۵۰ یا ۱۰۰ یا … میلیون تومان) که به بورس آمده و سرمایه‌گذاری می کنید بهتر است استراتژی ۵ تا ۱۰ ساله داشته باشید و در این مدت بر روی حداقل ۵ شرکت برتر از ۵ صنعت برتر تا از هر صنعت ۱ شرکت برتر و یا به هر تعداد شرکت برتر، بنیادی و پرپتانسیل که تمایل دارید سرمایه‌گذاری کنید و هر سودی که در این راه کسب می‌کنید آنرا مجددا و صرفا صرف خرید سهام تا پایان دوره ۵ تا ۱۰ ساله نمائید.
به نظر ما استراتژی ۵ تا ۱۰ ساله برترین استراتژی ممکن برای سهامداران خرد خواهد بود. در این استراتژی بایستی در یک برنامه ۵ تا ۱۰ ساله به سهام خود از شرکت‌های مختلف بیفزائید.
سود مجمع، افزایش سرمایه، سود حاصل از خرید و فروش‌ها در مدت مذکور را باید صرفا صرف خرید سهام نمائید تا پس از مثلا ۵ یا ۷ یا ۱۰ سال دیگر، تعداد سهام بسیار قابل توجهی از شرکت‌های مختلف اما پرپتانسیل که سود مناسبی هم در مجمع تقسیم می‌نمایند، داشته باشید و بدین طریق برای آینده خود و خانواده‌تان سرمایه‌گذاری بسیار ارزشمندی کرده باشید. سرمایه‌گذاری که میتواند در دوران بازنشستگی، فوق‌العاده به شما یاری رساند.
۱۹ــ ایده‌های نو و تازه
بورس تهران نسبت به گذشته‌ها بسیار تغییر کرده و برای موفقیت در معاملات، یک معامله‌گر حرفه‌ای بایستی مدام بدنبال ایده‌های نو و تازه باشد.
۲۰ــ خرید و فروش‌های منظم
وقتی اصول و منطق بورس به ما بگوید بخریم و یا بفروشیم باید این کار را انجام دهیم و اگر نوسانات بیشتر یا کمتر از انتظارات ما بود اهمیتی ندارد. آن ماهیگیری که تور خود را به دریا می‌اندازد هر ماهی و هر اندازه از ماهی؛ کوچک یا بزرگ ممکن است در تور ماهیگیر بیافتند. یعنی اینکه یک معامله‌گر حرفه‌ای نباید صرفا منتظر صیدهای خیلی بزرگ باشد؛ هر معامله‌ای که سودآور باشد ارزشمند است و مقدار سود چه میزان باشد خیلی اهمیت ندارد.
۲۱ــ فراموش کردن سریع فرصتهای از دست رفته
هرگز نباید به فرصتهای از دست رفته فکر کرد چون همیشه فرصت های خرید دیگری وجود دارند. اگر از فرصت خریدی جا ماندیم باید بدانیم همیشه فرصت خرید دیگری هست و باید به دیگر فرصتها بیاندیشیم.
ولی اگر بخواهیم به فرصتهای از دست رفته فکر کنیم و حسرت بخوریم مطمئنا فرصتهای خرید بعدی را نیز یکی پس از دیگری از دست خواهیم داد. در بورس باید همیشه به جلو نگاه کنیم و عقبگرد و نگاه به عقب باعث می‌شود فرصتها و تهدیدهای پیش رو را نبینیم.
۲۲ ــ افزایش قدرت مانیتورینگ با آنلاین تردینگ
قبلا گفتیم افزایش قدرت مانیتوریگ بازار، برای یک معامله‌گر حرفه‌ای بسیار حائز اهمیت است و حال با معاملات آنلاین می‌توان بهتر به این مهم نائل گشت و قدرت مانیتوریگ خود را طی ساعات معاملاتی افزایش داد و کل بازار را به خوبی هر چه تمامتر زیر نظر داشت. برای این کار شما می‌توانید در قسمت «لیست» آنلاین تردینگ، حداقل چهار لیست به شرح ذیل ایجاد نمائید :
- سبد سهام : می توانید لیستی تحت عنوان سبد سهام ایجاد نمائید و تمامی سهامی که در پرتفوی خود دارید در این لیست جای دهید.
- کاندید خرید روز : سهامی که برای خرید در اولین فرصت و یا فردای معاملاتی مورد نظر است تا اگر اوضاع مساعد بود برای خرید آنها اقدام نمائید در این لیست جای دهید.
- کاندید خرید کلی : سهامی که مورد نظر شماست تا در آینده در صورت شرایط مساعد، خریداری نمائید در این لیست قرار دهید.
- کاندید صنعت : از هر صنعت یک یا چند سهم برتر را در این لیست جای دهید تا در ساعات معاملاتی هر بار با یک نگاه با این لیست، تا هم از وضعیت لحظه ای آن صنعت و سهم‌ها در تابلو مطلع شوید و یا اگر سهمی از این لیست، شرایط مورد نظر شما برای خرید یا فروش را پیدا کرد بتوانید به سرعت اقدام نمائید.
توجه کنید لیست‌های ۱ و ۲ و ۳ باید هر روز مورد بازبینی قرار گیرند تا اگر نیاز به اصلاح و جابجایی داشته باشند تغییرات لازم در آنها انجام شود و لیست ۴ نیز نیاز است هر از چند گاهی مورد بازبینی واقع شود تا در صورت تشخیص خودتان، سهامی به آن اضافه یا از این لیست حذف گردند. البته هر معامله‌گری بسته به سلیقه خود می تواند لیست‌های دیگری نیز ایجاد نماید.
۲۳ــ تعقیب آنلاین خبرها
خبرها بر بورس تهران اثری قاطع دارند. خبرها باعث رشد یا نزول نمادها می‌شوند. البته این نتیجه را هم می‌توان گرفت که همواره کسانی بطور هدفمند با خبرهایی که منتشر می‌کنند بر روند سهم‌ها تاثیر می‌گذارند. همه معامله‌گران کم و بیش خبرهای موثر بر بورس تهران را تعقیب می‌کنند اما مهمتر این است که یک معامله‌گر حرفه‌ای از لحظه ثبت سفارشات تا لحظه پایان ساعات معاملاتی یعنی ۳۰ : ۸ صبح لغایت ۳۰ : ۱۲ ظهر باید حتما خبرها را آنلاین دنبال کند.
چشم دوختن ِ صرف به قیمت نمادها در لحظه‌ی معاملات، لازم اما کافی نیست. علاوه بر همه تحلیل‌ها و خبرهایی که در غیر ساعات معاملاتی کسب می‌کنیم باید در ساعات معاملات نیز یک یا چند خبرگزاری را که بصورت آنلاین اخبار متفاوت اقتصادی ــ بورسی ــ سیاسی و … منتشر می‌کنند دنبال کنیم تا سریعا بتوان از اخبار موثر بر بورس و سهم‌ها اطلاع کسب نمود.
اینکه کدامیک از خبرگزاری‌ها را جهت کسب خبر انتخاب کنیم بسته به تمایل و سلیقه شخصی معامله‌گران دارد. به هر حال معامله‌گران حرفه‌ای با تعقیب آنلاین اخبار، سعی می‌کنند در معاملات بازار، پیشرو باشند تا کمتر اسیر صف‌های خرید و فروش گردند.
۲۴ــ داشتن دیدگاه ساده
داشتن دیدگاهی ساده در بورس ارجح است. نیاز نیست در بورس خیلی پیچیده فکر کنیم و محاسبات بسیار پیچیده داشته باشیم. عواملی که بر بورس اثر می‌گذارند بسیار ساده هستند.
هر معامله‌گری بایگانی انبوهی از اطلاعات را در ذهن خود دارد و سعی می‌کند هر اتفاق جدید را با داشته‌های ذهنی خود مطابقت دهد و سپس نتیجه‌گیری نماید اما باید بدانیم اتفاقات بیرونی هیچ توجهی به بایگانی ذهن ما ندارند و مسیر خود را طی می‌کنند پس شایسته است آنچه را می‌بینیم به سادگی هر چه تمامتر بپذیریم و موضوعات را پیچیده نکنیم.
۲۵ ــ پرهیز از ریسک مضاعف
فعالیت در بورس به خودی خود ریسک فراوانی دارد و ریسک بورس ذاتا بالاست و به همین خاطر است که افراد جامعه کمتر تمایل دارند در چنین بازار پر ریسکی فعالیت کنند پس نباید در این حرفه ی پر ریسک، ریسک مضاعف تری به خود تحمیل کنیم.